Binnenkort zal het verplicht zijn voor werkgevers met meer dan 10 werknemers om een vertrouwenspersoon aan te stellen, volgens een wetsvoorstel dat momenteel op de agenda van de Eerste Kamer staat. Hoewel oorspronkelijk verwacht werd dat deze wet van kracht zou worden op 1 januari 2024, is de goedkeuring vertraagd. Het hoofddoel van deze wet is het bevorderen van sociale veiligheid op de werkvloer, waardoor elke werknemer de mogelijkheid krijgt om vertrouwelijk te spreken en hulp te krijgen in geval van ongewenste situaties.

Waarom is een vertrouwenspersoon nodig en wat zijn zijn/haar taken? Onderzoek toont aan dat bedrijven ongewenste omgangsvormen kunnen verminderen door het aanstellen van een vertrouwenspersoon. Deze persoon is belast met het opvangen, begeleiden en adviseren van werknemers, en indien nodig doorverwijzen naar professionele hulpverlening. Daarnaast heeft de vertrouwenspersoon de taak om knelpunten in het beleid te signaleren en advies te geven aan de werkgever, ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging.

Wat verandert er met dit wetsvoorstel? Werkgevers worden verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen, met als doel ongewenst gedrag op de werkvloer te verminderen en een veilige werkomgeving voor alle werknemers te waarborgen. Het voorstel biedt ook de mogelijkheid om een externe vertrouwenspersoon aan te stellen, wat vooral voor kleine organisaties een oplossing kan zijn.

Deskundigen benadrukken echter dat de vertrouwenspersoon niet het enige aanspreekpunt zou moeten zijn. Ondanks het belang van deze functie, zou de leidinggevende de eerste persoon moeten zijn waar werknemers terechtkunnen. Er wordt ook opgeroepen tot meer nadruk op preventie, waarbij organisaties niet alleen een vertrouwenspersoon moeten aanstellen, maar ook actief moeten werken aan het bespreken van gewenste en ongewenste omgangsvormen.

Er zijn ook suggesties om kritisch te kijken naar de organisatiestructuur, waarbij de positie van de vertrouwenspersoon en de mogelijkheid voor alle medewerkers om zich vertegenwoordigd te voelen, centraal staan. Een gezonde aanspreekcultuur en duidelijke communicatie over de rol en verwachtingen van de vertrouwenspersoon worden benadrukt als essentieel.

Verschillende benaderingen worden aangereikt om de drempel voor werknemers om contact op te nemen met de vertrouwenspersoon te verlagen. Een app zoals Opgelucht wordt genoemd als een laagdrempelige manier voor medewerkers om persoonlijk contact op te nemen. Transparante communicatie over wat medewerkers kunnen verwachten bij het melden van incidenten en het doorbreken van het taboe rondom de rol van de vertrouwenspersoon worden ook als belangrijk beschouwd.

Het wetsvoorstel, dat initieel werd voorgesteld door Tweede Kamerlid Senna Maatoug (GroenLinks) in 2022, heeft de goedkeuring van de Tweede Kamer ontvangen op 23 mei 2023. Hoewel de verwachting was dat de wet vanaf 1 januari 2024 in werking zou treden, ligt het voorstel momenteel nog bij de Eerste Kamer. Het streven is om werkplekken veiliger te maken door ongewenst gedrag effectiever aan te pakken.